20-12-2017

HET DANTEMEISJE

Op 12 juni 1967 kocht een onbekende man of vrouw bij boekhandel Nisis in Arnhem 'Het dantemeisje' van A. Middeldorp en 'De vreemdeling' van Albert Camus. Hij moest bij de kassa dertien gulden betalen lees ik op de kassabon die ik achter in het boek vond. 






Wat er met het exemplaar van De vreemdeling gebeurd is, weet ik niet. Maar meer dan vijftig jaar later kocht ik bij In 't Pofijtelijk Boeksken in de Wolstraat te Antwerpen voor zeven euro 'Het dantemeisje'. Dat ik het uit de kast van het antiquariaat trok, had alles te maken met dat het omslag ontworpen was door Karel Beunis. 


Ik ben dol op de ontwerpen van Beunis. Allereerst omdat het prachtige staaltjes van typografische perfectie zijn. Maar ook omdat ze voor mij synoniem zijn met de boeken die de Bezige Bij in de jaren zestig uitgaf. Dat waren boeken die je moest lezen, boeken die ertoe deden: Beckett, Claus, Camus, Genet, Campert, Hermans, Mulisch,Schierbeek, Raes, Vestdijk... De lijst is lang. Van Oorschot gaf de Russen uit, de Bezige Bij de rest. Zo overzichtelijk was het toen voor een puber met een flinke leeshonger.
Ik had nog nooit van A. Middeldorp gehoord. Dat ik het boek uiteindelijk aanschafte, had vooral te maken met boekhandel Nisis waar het destijds was aangeschaft. De boekhandel was gevestigd in het een paar jaar eerder opgeleverde winkelcentrum Presikhaaf. Ik woonde daar sinds 1965 vlakbij. In boekhandel Nisis kocht ik op 3 februari 1972 'De verzamelde gedichten' van Gerrit Achterberg van het geld dat ik een dag eerder van mijn grootmoeder voor mijn veertiende verjaardag had gekregen. Vreemd dat je je dat soort dingen blijft herinneren. Ik heb me bij mijn weten destijds nooit afgevraagd waarom de boekhandel de nogal exotische naam 'Nisis' droeg. nu wil ik dat plotseling wel weten. De naam klinkt als de naam van een Egyptische god of godin. Maar daarover vind ik niets. Wel komt plotseling de herinnering aan een felgroen gekleurde leeswijzer naar boven die je daar toen bij je boek kreeg. Daar stond natuurlijk de naam en het adres van de boekhandel op maar ook, denk ik nu, een tekst. Een citaat? Een verklaring voor de naam? Maar wellicht verzin ik dit achteraf en was Nisis gewoon de achternaam van de eigenaar. Op de site Forebears lees ik dat er op de hele wereld slechts acht mensen die naam dragen. De meeste wonen in de Verenigde Staten. Misschien is meneer Nisis een van hen, is hij na de sluiting van zijn winkel geëmigreerd. Die dingen gebeuren. Waarschijnlijker is dat hij al lang geleden kinderloos gestorven. Ook A. Middeldorp is een persoon waarover weinig bekend is. De flaptekst vermeldt dat hij in 1921 in Scherpenzeel is geboren. En dat hij over Gerrit Achterberg publiceerde. Onder andere een studie over diens 'Ballade van de gasfitter'. En dat de literaire kritiek hem naar aanleiding van zijn debuut 'Morgen misschien, twee novellen' omschreef als de auteur 'van de uiterste reduktie'.
Ik stel me voor dat de anonieme koper van 'Het dantemeisje' op die maandag in juni 1967 ook nog overwogen heeft 'De verzamelde gedichten' van Achterberg te kopen. Dat hij daarvan afzag had natuurlijk te maken met de prijs van deze gebonden uitgave van uitgeverij Querido. Die was beduidend hoger dan de zes gulden vijftig die hij vervolgens aan Camus spendeerde. Ik kan me nauwelijks voorstellen dat er in de nieuwbouwwijk Presikhaaf veel belangstelling voor Achterberg was. Dus is het helemaal niet onvoorstelbaar dat het exemplaar dat deze anonieme koper destijds in handen had hetzelfde was als dat ik een jaar of vijf later aanschafte.